Nietolerancja Laktozy

Kiedy zaczęto szerzej mówić o nietolerancji laktozy, wiele osób się zastanawiało, na ile jest to kolejna moda w żywieniu, a na ile rzeczywista dolegliwość. Po części winne temu były kampanie „bez soi”, „bez glutenu”, „bez alergenów”, po części winne były pojawiające się opinie, że „produkty zawierające laktozę to samo zło” oraz kolejne diety na topie, które wykluczały z jadłospisów grupy określonych produktów. Niestety, nietolerancja laktozy to dolegliwość i to wcale nie rzadko spotykana. Szacuje się, że ta nietolerancja pokarmowa dotyczy prawie 75% światowej populacji.

Laktoza – co to jest?

Laktoza to niedobór enzymu laktazy odpowiedzialnego za jej rozkład na cukry proste galaktozę i glukozę. Brak wystarczającej ilości enzymu lub całkowity jego brak sprawia, że laktoza nie rozkłada się, a w jelicie grubym zaczyna fermentować, co powoduje nieprzyjemne dolegliwości ze strony układu pokarmowego, bowiem produktami fermentacji bakteryjnej laktozy są przede wszystkim:

• wodór,
• dwutlenek węgla,
• metan.

Co to oznacza? Nadmiar gazów sprawia, że pojawiają się wzdęcia, kolki jelitowe, nudności, odczuwamy skurcze i bóle brzucha, często możemy zaobserwować wodniste stolce o kwaśnym i nieprzyjemnym zapachu.

Kiedy pojawia się laktoza?

U jednych pojawia się w pierwszych miesiącach życia i jest to najczęściej tzw. nietolerancja pierwotna (hipolaktazja), rzadziej całkowity brak aktywności laktozy (alaktazja), u innych pojawia się w wieku późniejszym np. jest następstwem chorób oraz stosowania niektórych leków i wtedy mamy do czynienia z tzw. wtórną nietolerancją laktozy.

Czy laktoza jest groźna i czy trzeba ją leczyć?

Nietolerancja pokarmowa jest groźna u niemowląt. Brak reakcji na dość szybko pojawiające się objawy nietolerancji laktozy i niepokojące symptomy mogą doprowadzić do odwodnienia dziecka i kolejnych bardzo przykrych konsekwencji. Nietolerancji laktozy nie wolno lekceważyć także w późniejszym wieku – może bowiem spowodować zaburzenia w pracy układu odpornościowego i niekorzystnie wpływać na odporność całego organizmu. Bardzo ważne jest zachowanie właściwej diety.

W czym jest laktoza?

Laktoza, cukier mlekowy występuje w mleku ssaków, w związku z tym występuje m.in.w:

• mleku,
• jogurtach,
• śmietanie,
• serze żółtym,
• serze twarogowym,
• serze typu feta,
• maśle, margarynie,
• lodach,
• wszelkich deserach mlecznych,
• słodyczach,
• chlebie.

Laktoza, co dla niektórych będzie pewnym zaskoczeniem, znajduje się także w niektórych lekach. W przemyśle farmaceutycznym wykorzystuje się ją do formowania tabletek – laktoza nie jest substancją leczniczą, ale nadaje lekowi odpowiedniej struktury i odpowiedniego kształtu.

Dieta bez laktozy

Dziś dieta bez laktozy nie stanowi problemu. Po pierwsze dlatego, że producenci żywności wychodzą naprzeciw potrzebom konsumentów i proponują liczne wyroby bez laktozy. Kupienie sera, mleka, masła a nawet lodów nie zawierających cukru mlekowego nie wymaga biegania po specjalistycznych sklepach. Bezpieczne dla przypadłości produkty:

• mleko o zawartości laktozy mniejszej niż 0,5%,
• mleczka roślinne, np. sojowe, migdałowe, kokosowe, owsiane, ryżowe itp.,
• roślinne zamienniki żółtego sera, np. mozzarelli, cheddara, parmezanu itp.,
• długodojrzewające sery krowie, np. parmezan i inne twarde,
• produkty pozbawione czystej laktozy oraz składników i dodatków takich jak mleko, serwatka, mleko w proszku itp.

w tym także produkty poddane procesowi fermentacji:

• maślanki,
• kwaśne śmietany,
• sery pleśniowe,
• kefiry.

można kupić praktycznie w każdym sklepie. Po drugie zmagając się z nietolerancją laktozy, można skorzystać z gotowych rozwiązań – wiele firm z cateringiem dietetycznym ma w swojej ofercie dietę pozbawioną cukru mlecznego.

Czy żywność np. mleko bez laktozy jest zdrowe?

Mleko bez laktozy to mleko, w którym laktoza została już rozłożona na cukry proste (często napój jest słodszy od „normalnego” mleka ma ciemniejszą barwę). Podobnie wygląda sytuacja w przypadku innych mlecznych produktów oznaczonych jako „bez laktozy”. I to jedyna różnica. O tym, czy dany produkt jest zdrowy decydują inne względy – z jakich produktów został wytworzony (np. z modyfikowanych genetycznie), jakie procesy zastosowano do jego produkcji, jakie standardy higieny stosuje dany producent. Warto takimi kryteriami kierować się podczas wyboru produktów, które spożywamy, a nie hasłami podrzucanymi przez osoby nie mającymi nic wspólnego ze sprawami żywienia. W końcu nie od dziś wiadomo, że „jesteś tym, co jesz”. Produkty bez laktozy powinny być spożywane wyłącznie przez osoby cierpiące na nietolerancję pokarmową. Osoby zdrowe powinny wybierać „normalny” nabiał.

Nietolerancja laktozy, szczęście w nieszczęściu, dotyczy dużej części populacji. Nieprzyjemne dolegliwości, choć są chwilowe, nie muszą być powodem do wstydu – warto porozmawiać o nich z lekarzem, a potem wybrać najlepsze dla siebie rozwiązanie i zapomnieć o wzdętym brzuchu i niekomfortowym uczuciu „przelewania się”. W dzisiejszych czasach to naprawdę łatwe.